“หอดูดาวโบราณปักกิ่ง 北京古观象台” (Beijing Ancient Observatory) เป็นอาคารหอดูดาวสำหรับการสังเกตการณ์ทางดาราศาสตร์ ตั้งอยู่ในกรุงปักกิ่ง ที่นี่ถือเป็นโบราณสถานทางดาราศาสตร์ที่โดดเด่นที่สุด ในยุคก่อนที่จะเริ่มมีการประยุกต์ใช้กล้องโทรทรรศน์ในการสังเกตการณ์ตามแบบดาราศาสตร์สมัยใหม่ และยังเป็นหนึ่งในหอดูดาวที่เก่าแก่ที่สุดในโลกอีกด้วย หอดูดาวแห่งนี้มีพื้นที่ครอบคลุมถึง 10,000 ตารางเมตร ตัวหอมีลักษณะเป็นอาคารก่อด้วยอิฐ มีความกว้าง 40 ยาว 40 เมตร สูง 15 เมตร ที่ด้านบนดาดฟ้าจะมีอุปกรณ์สังเกตการณ์ทางดาราศาสตร์ตั้งอยู่

หอดูดาวแห่งนี้ถูกสร้างขึ้นเมื่อปี ค.ศ.1442 ตรงกับช่วงรัชสมัยของจักรพรรดิเจิ้งถ่ง (正统) แห่งราชวงศ์หมิง โดยสร้างขึ้นที่ป้อมมุมตะวันออกเฉียงใต้ของกำแพงเมืองเก่า ถือเป็นป้อมปราการแห่งหนึ่งบนแนวกำแพงกรุงปักกิ่งในสมัยนั้น ในอดีตมีความเชื่อว่าท้องฟ้าเบื้องบนคือสวรรค์ และองค์จักรพรรดิก็คือโอรสของสวรรค์ที่ลงมาปกครองแผ่นดิน ปรากฏการณ์ต่างๆ ของท้องฟ้าก็จะมีความสัมพันธ์กับเหตุการณ์ต่างๆ บนโลกด้วย ดังนั้นจึงต้องมีการสังเกตการณ์และทำนายปรากฏการณ์ของท้องฟ้าได้อย่างแม่นยำ

ในช่วงแรกเริ่มได้ใช้อุปกรณ์แบบโบราณ เช่น “หุนอี๋ ( 浑仪)” มีลักษณะเป็นลูกทรงกลมแบบวงล้อ ใช้วัดตำแหน่งปรากฏของวัตถุบนท้องฟ้า หรือ “นาฬิกาแดด” สำหรับบอกวันที่จากการอ่านความยาวเงาในช่วงเที่ยงวัน จนมาถึงในสมัยราชวงศ์ชิงได้มีการประยุกต์การสังเกตการณ์ทางดาราศาสตร์ตามแบบตะวันตก เริ่มมีการสร้างอุปกรณ์สังเกตการณ์ตามแบบแผนดาราศาสตร์ตะวันตกขึ้น หอดูดาวแห่งนี้ถูกใช้งานในฐานะหอดูดาวหลวงมาตลอดจนถึงปี ค.ศ. 1929 นับรวมเวลาใช้งานเกือบห้าร้อยปี และปี ค.ศ. 1956 ที่นี่ก็ได้เปิดให้เป็นพิพิธภัณฑ์ให้นักท่องเที่ยวได้มาเยี่ยมชม

บริเวณหอดูดาวแห่งนี้เปิดให้นักท่องเที่ยวสามารถเข้าชมได้ 3 ส่วน คือ

1. หอสังเกตการณ์ สามารถขึ้นไปชมด้านบนได้ ด้านบนจะมีอุปกรณ์ทางดาราศาสตร์จัดแสดงอยู่ 8 ชิ้น มีลักษณะผสมผสานระหว่างตะวันออกและตะวันตก โดยเป็นอุปกรณ์ทางดาราศาสตร์แบบตะวันตกที่มีศิลปะแบบจีน

2. สวนดอกไม้ เป็นสวนที่จัดแสดงแบบจำลองของอุปกรณ์ทางดาราศาสตร์แบบโบราณในสมัยราชวงศ์หมิง

3. อาคารพิพิธภัณฑ์ ซึ่งเป็นอาคาร 3 หลังที่เรียงล้อมสวนตรงกลาง ภายในสวนก็มีแบบจำลองของอุปกรณ์ดาราศาสตร์โบราณจัดแสดงอยู่ ส่วนภายในอาคารมีการจัดแสดงความเป็นมาของดาราศาสตร์ ประวัติของหอดูดาวแห่งนี้ แผนที่ดาว และบันทึกต่างๆ ของปรากฏการณ์ทางท้องฟ้า

Photo Credit:

- https://randomwire.com/

- https://www.researchgate.net/

- https://discoverchina.info/